Onze VOORMOEDERS waren handelingsonbekwaam, werden ontslagen toen ze trouwden. Ongehuwd samenwonen was not done. Geboortebeperking des duivels. Een carrière buiten huis bijna onmogelijk. Gelijke kansen in ambitie, werk & inkomen een droom. Eeuwenlang was het leven van de vrouw minderwaardig en stond het in dienst van de man. Daarom zijn in onze ‘vaderlandse’ geschiedenis vrouwen in het algemeen, en moeders in het bijzonder, vaak overschaduwd en verdwenen. Bijna niemand kent hun namen of geschiedenis. Het is het mannelijke deel van de bevolking dat centraal staat in onze vaderlandse historie, registratie en documentatie. Hoewel onmisbaar in de samenleving, waren ze door hun beperkte rechten en beperkte mogelijkheden tot deelname in openbare functies, vaak onzichtbaar. Daardoor weten we vaak bijna niets over onze voormoeders. Ook in veel culturen wereldwijd is dit helaas het geval.
Ook ik wist niets of heel weinig van mijn voormoeders en daardoor weinig van mijn culturele achtergrond en wortels. Door mij in mijn voormoeders te verdiepen is duidelijk dat ik deel uit maak van een groter geheel en van een leger krachtige & bijzondere vrouwen. Ik ben trots dat ik op hun schouders mag staan en leunen… Dit geeft een verrassende positieve verdieping in mijn leven &werk. Dit bouwt bruggen naar andere families en nieuwe plaatsen van herkomst. Dat gun ik iedereen. Daarom heb ik deze ontdekkingsreis ontwikkelt tot een kunstproject met verschillende deel & presentatiefasen.:
FLUISTERINGEN in de schemering: VOORmoeders in the picture
Dit project roept op om onze voormoeders zichtbaar te maken. Wie zijn jouw voormoeders?
DEEL I: Drie Waaiportretten…
VOORmoeders in the picture, een installatie met drie monumentale ‘waaiportretten’ van mijn Twentse VOORmoeders. Voor uitgebreide info mijn blogs hieronder. Presentaties: expositie in landgoed Smalenbroek, Enschede (mei t/m december 2021), expositie in De Wijk ( mei t/m okt. 2022). Delen: Film: Over de making of van deze installatie, heeft Filmmaker Wouter Hoes, achter (achter) kleinzoon van al deze geportretteerde VOORmoeders de opbouw gefilmd. pr: Op Social media, publiciteit in diverse kranten en door blogs op mijn site kun je dit project volgen.
Deze installatie is ontwikkeld in opdracht van het Textielfestival Twente en tot stand kunnen komen met de steun van de werkbijdrage van het PICTORIGHT steunfonds 2021 en 2022.
DEEL II: Portretten…
Zowel de verschillende levenswandelingen, het tijdsframe, als de visuele portretten van mijn VOORmoeders heb ik geschetst, geschilderd en beschreven. Presentatie: Deze registraties zullen uiteindelijk leiden tot een fysieke publicatie in boekvorm ( ca. dec. 2023) Expositie ( ca. dec.2023) Delen: social media, kranten en blogs op mijn website. Klik voor de levensverhalen van mijn voormoeders op hiernaast staande portretten. Een naam met * komt uit de Mercx-tak, zonder * heeft Wegdam-roots.
DEEL III : Kooi-rok Hoepelrok performance
Deze performance bestaande uit 25 kooirokken van gerecyclede elektriciteit buizen, met hierin 25 mensen herdenkt al onze VOORmoeders die gevangen zaten in het harnas van die mode. Deze opnieuw geconstrueerde kooirokken zijn gebaseerd op instructietekeningen uit 1835. De hoepelrok kostte binnen een paar jaar duizenden vrouwen het leven. Dieptepunt was op 8 december 1863 in de kerk Iglesia de la Compañia waar 2000 vrouwen verongelukten bij een brand, verstrengeld in hun hoepelrok. Presentatie: performance Delen: social media, kranten en blogs op mijn website. ..lees meer
DEEL IV: Moederlandse Geschiedenis: 50 portretten van 50 vrouwen uit Nijmegen. Over slavenhandel, verzetshelden, oorlogsslachtoffers, het dienstmeisje, hoogleraren, kunstenaars etc.
Doel: 1971 was het jaar dat de vrouw wettelijk niet langer gehoorzaam hoefde te zijn aan de man in een echtvereniging. Dit is nog maar ca. 50 jaar geleden. Die wet verdween toen uit het Wetboek van Strafrecht. HOE WAS HET LEVEN VAN de VROUW toen & DAARVOOR (in Nijmegen). Dit wil ik onderzoeken maar vooral delen in mijn nieuwe kunstproject over Moederlandse Geschiedenis: DE MARIKES van Nijmegen, bestaande uit 50 portretten en 50 verhalen van 50 vrouwen lukraak gekozen uit de geschiedenis van Nijmegen. Intrigerende portretten van vrouwen die ik wil koppelen aan feiten uit de geschiedenis om zo ieders leven in ‘n historisch perspectief te plaatsen. Het doel is dat deze verhalen meer verhalen losmaken over (vergeten) vrouwenlevens, die deel uitmaken van onze geschiedenis. Door hierover meer te weten, krijgen we ook meer (be)grip over, en handvaten voor ons huidige leven. Want naast de Vaderlandse geschiedenis hoort natuurlijk ook een Moederlandse geschiedenis. Dit voor de broodnodige balans.
Werkwijze: Hiervoor ga ik op zoek naar 50 vrouwen, 50 verhalen en foto’s van deze vrouwen van voor 1971. De foto’s zouden genomen moeten zijn toen ze een leeftijd had van ca 20 jaar. De geportretteerden zouden uit, of woonachtig in Nijmegen moeten zijn (geweest) en/of een speciale binding hebben met de inwoners van de stad. Dit kan beroepsmatig zijn en/of als denkster, maakster, initiator, pionierster of strijdster maar ook als betrokken moeder, buurvrouw of vrijwilliger bijvoorbeeld. Ik zoek een mix van vrouwen tussen heden en verleden. Deze vrouwen wil ik o.a. vinden via het Archief van Nijmegen, buurtverenigingen en via privécontacten. De foto/foto’s vormen de basis van een getekend portret (90cm x 1m20). Deze is onderdeel van een portrettenreeks: DE MARIKES van Nijmegen.
Leeftijd: De vrouwen worden afgebeeld rond de leeftijd van 20 jaar. Dit heeft verschillende redenen. Allereerst is er het fictieve verhaal van Mariken van Niemeghen (1515) waarnaar ook de titel verwijst. Zij is zonder twijfel de bekendste (vrouw) persoon uit de lange Nijmeegse geschiedenis waarin verhalen van vrouwen nauwelijks vertegenwoordigd zijn. Haar leeftijd zal door dit Mirakelspel altijd rond de twintig blijven. Toen kwam ze naar Nijmegen. Zoals zoveel jongvolwassenen/studenten in deze stad. Het is de meest veranderlijke en ingrijpende tijd in een mensenleven. De beslissingen die dan genomen moeten worden zijn meestal cruciaal voor de rest van het leven. Dat is niet alleen nu maar was in alle generaties zo. Dat is misschien ook wel het belangrijkste wat alle generaties bindt. De beslissingen op die leeftijd. Vandaar dat ik deze leeftijd in de portretten centraal stel.
Dit tekenproject over de vrouwengeschiedenis van Nijmegen wordt mogelijk gemaakt en is onderdeel van de BIG DRAW Nijmegen 2023. Veel namen van vrouwen, foto’s en hun verhalen heb ik achterhaald dankzij tips en links van het Regionaal archief van Nijmegen.
Al deze projecten worden technisch briljant ondersteund door kunstenaar collega Rob Verwer.
DEEL I
Deel I film: Drie Waaiportretten…
Filmmaker Wouter Hoes, achter (achter) kleinzoon van al deze geportretteerde VOORmoeders heeft de opbouw van het kunstproject de 3 waaiportretten gefilmd in 2020.
Het mooie van mijn voorfamilie is dat er redelijk wat bewaard is gebleven aan foto’s en documenten. Hierdoor blijkt dat mijn VOORmoeders diverse klassen van de samenleving vertegenwoordigden in diverse delen van het land, waaronder België. Ze zijn daardoor representatief voor de geschiedenis van de vrouwen van de Lage Landen. Dit is waarom het samenvoegen van deze 10 uiteenlopende vrouwenlevens een bijzondere en vooral persoonlijke inkijk geeft in 200 jaar vrouwengeschiedenis. Door het leven van deze 10 vrouwen zichtbaar te maken in diverse kunst- en educatieprojecten, wil ik een gezicht geven aan de ‘moederlandse’ geschiedenis. Ik hoop dat mijn project voormoeders het publiek inspireert, intrigeert en stimuleert om op zoek te gaan naar hun eigen voormoeders. Zodat zowel de voormoeders een plek in de ‘vaderlandse’ geschiedenis krijgen maar wijzelf ook.
Het project VOORmoeders wordt technisch briljant ondersteund door kunstenaar collega Rob Verwer.