Meg Mercx geeft haar voormoeders uit Enschede een gezicht, met duizenden lapjes: ‘Zij mogen niet worden vergeten’
ENSCHEDE – Hun namen waren Gesina Niemeijer (1902-1989) en Johanna Smit (1874-1945), ze kwamen uit Lonneker en Enschede. Meg Mercx haalde de verhalen van haar oma en overgrootmoeder boven en gaf ze een gezicht in duizenden lapjes. Hun portretten hangen tussen de bomen van het Landgoed Smalenbroek.
Voormoeders. „Het is een vergeten groep”, zegt kunstenares Meg Mercx (59). Toen haar moeder twee jaar geleden overleed kreeg ze de stamboom van haar verleden in handen. Alles gaat via de mannelijke lijn, omdat mannen hun achternaam doorgeven. „Terwijl het de vrouwen zijn die het leven doorgeven.” Daarom ging ze op zoek naar haar Twentse voormoeders. Naar hun verleden en verhalen. Om te benadrukken dat vrouwen en mannen gelijk zijn, ook al werd daar vroeger anders over gedacht.
Neem haar overgrootmoeder Johanna uit Enschede. Zij dreef begin 1900 een winkeltje met heiligbeelden en kerkbenodigheden aan de Oldenzaalsestraat en ze verkocht schilderijen.
„Maar vrouwen waren tot 1958 handelingsonbekwaam. Als ze trouwden, mochten ze niet meer werken”, zegt ze. Dat haar grootmoeder een winkeltje aan huis had was heel bijzonder. „Met de verhalen kwam het besef hoeveel geluk ik en mijn dochter hebben. Studeren? Ik had alle mogelijkheden. Ik heb nooit het gevoel gehad dat iets niet kon. Mijn voormoeders misschien ook niet, maar zij moesten er voor vechten. Zij hebben de weg voor ons geplaveid.”
De verhalen van Gesina Maria Niemeijer en Johanna Smit zijn op haar website uitgebreid te lezen. Net als die van overgrootmoeder Marie Amélie Raick (1884-1965) uit Oldenzaal. De voormoeders leefden in de tijd dat textiel een grote rol speelde in Twente. Van hen maakte Meg Mercx portretten van 3,5 bij 5,5 meter. Daarmee geeft de kunstenares de voormoeders een gezicht, zodat ze niet worden vergeten. „Want door hun beperkte rechten en daardoor geringe deelname in openbare functies waren de vrouwen vaak onzichtbaar. Terwijl het heel belangrijk is ook hun verhalen door te geven. Als je je verleden kent, dan snap je ook meer over jezelf.”
Oma ging naar Harry’s Stoffenmarkt
De portretten waaien de komende maanden in de wind tussen de bomen van het Landgoed Smalenbroek. Drie indrukwekkende pixelportretten die bestaan uit duizenden kleine lapjes. De stof kreeg ze van Harry’s Stoffenmarkt. Johanna: „Mijn grootmoeder kon toveren met naald en draad. Ik herinner mij dat mijn zus en ik bij haar in Lonneker logeerden. Mijn moeder had een bloem op de jurk van mijn zusje genaaid, maar aan mijn blauwe jurkje was ze niet toegekomen. ‘Geef maar hier’, zei oma. En ze borduurde er roosjes op. Razendsnel, dat was magisch en betoverend mooi.” Naaien, haken en breien, voor al haar negentien kleinkinderen bedacht ze iets bijzonders. „En altijd haalde ze haar stof bij Harry’s Stoffenmarkt. Dat ik daar de stof voor de portretten kreeg maakt de cirkel rond.”
De monumentale ‘waaiportretten’ van Meg Mercx zijn tot en met november te zien op het Landgoed Smalenbroek in Enschede-Zuid, richting Buurse. Het werk is een onderdeel van de kilometerslange kunstroute van het Textielfestival Twente. De route is te vinden op textielfestivaltwente.nl. De verhalen zijn te lezen op megmercx.nl. Op Facebook roept ze iedereen op de verhalen van hun voormoeders te vertellen.
