Kunstenaars Meg Mechteld Mercx en Rob Verwer houden door het dragen van de koepelrok 1,5 meter afstand. Dé oplossing in tijden van de coronacrisis. Het ziet er misschien wat onhandig uit, maar de rokken wegen niks omdat ze gemaakt zijn van pvc-buizen. Op de achtergrond zie je Voormoeders, het kunstproject van Mercx waardoor ze de hoepelrok leerde kennen. © Gerard Verschooten
Kooirok als alternatief voor het mondkapje: ‘Zelfs de stramste mannen gaan er sierlijk van lopen’
NIJMEGEN – Door haar werk als kunstenares stuit Meg Mechteld Mercx op de ‘kooirok’. Zo kunnen we namelijk wél de1,5 meter waarborgen. Dat liet ze gelijk zien met een eigen kunstproject.
Door Eva de Waal
Het mode-item is beter bekend als crinoline of hoepelrok en werd vroeger door vrouwen gedragen om kleding een wijdere, vrouwelijke klokvorm te geven. Mercx draagt het niet uit elegantie, maar juist uit praktisch oogpunt. Want hoe open je een tentoonstelling of loop je een kunstroute veilig in tijden van corona? Door zo’n kooirok te dragen.
Zelfs de stramste mannen en vrouwen liepen ineens sierlijk. Automatisch maakten ze dansbewegingen
Mercx weet waarover ze praat, want tijdens de opening van een tentoonstelling hees ze 25 kunstenaars in zo’n rok. ,,En dat was geestig! Zelfs de stramste mannen en vrouwen liepen ineens sierlijk. Automatisch maakten ze dansbewegingen.’’
Onpraktisch en brandgevoelig
Dit mode-item kent ook minder grappige ervaringen. De kooirok kwam in de mode toen keizer Napoleon III in 1853 trouwde met Eugénie de Montijo. Maar de rok was erg onpraktisch: vrouwen die ’m droegen namen veel plaats in.
Dat zorgde niet alleen voor problemen op straat, maar ook in de kerk. Bovendien bleek de rok erg brandgevoelig. Bij een brand op 8 december 1863 in de kerk Iglesia de la Compañia in Santiago kwamen tweeduizend vrouwen om die op dat moment een kooirok droegen. Zij konden zich door de rok niet snel uit de voeten maken.
Moederlandse geschiedenis
Als ode aan de vrouwen die toen verbrand zijn, wil ik de kooirok nu inzetten voor veiligheid
Door haar kunstproject VOORmoeders verdiepte Mercx zich in dit verhaal en in de kooirok. In haar project haakt ze in op de ‘moederlandse’ geschiedenis in plaats van de vaderlandse.
Mercx: ,,Ik stel mensen vaak de vraag: ‘Wat is de meisjesnaam van jouw oma?’ Maar de meesten weten het antwoord er niet op. Waarom krijgen onze kinderen nog vaak de achternaam van de vader en niet van de moeder? Ik vind dat de vader- en moederlandse geschiedenis in evenwicht moeten zijn. Dan krijg je namelijk een heel ander mens.’’
De geschiedenis van de kooirok is tragisch, zegt ze. ,,Ongelukken met de kooirok kwamen vroeger vaak voor. Als ode aan de vrouwen die toen verbrand zijn, wil ik de kooirok nu inzetten voor veiligheid. Het omkeren, want dat is wat we allemaal in de coronacrisis moeten doen: iets positiever maken. De kooirok zorgt nu in ieder geval voor afstand én lachende mensen.’’
Kooi-rok Hoepelrok werd duizenden vrouwen fataal
Halverwege de 19e eeuw was de crinoline of hoepelrok een rage. De enorme rok was echter niet alleen bijzonder onpraktisch – hij was ook levensgevaarlijk. De mode kostte binnen een paar jaar duizenden vrouwen het leven. Dieptepunt was op 8 december 1863 (157 jaar geleden) in het centrum van de Chileense hoofdstad Santiago, in de kerk Iglesia de la Compañia waar 2000 vrouwen verongelukten bij een brand, verstrengeld in hun hoepelrok. Lees meer over deze gruwelijke gebeurtenis en het verschijnsel hoepelrok op historianet.nl
Kooi-rok Hoepelrok performance Deze performance herdenkt deze VOORmoeders en al onze VOORmoeders die gevangen zaten in hun harnas. Tegelijkertijd kon de hoepelrok ook als bescherming dienen tegen te brutale handtastelijkheid. Ook voor corona zou het een probate afstand houder kunnen zijn.Daarnaast dwingt de Kooirok grappig genoeg het lichaam tot onverwachte sierlijke bewegingen. Dit geeft een absurde tegenstelling in de beleving van zo’n kooirok: als stijf harnas en als vrolijk-vrij- dansobject zowel voor het publiek als de drager.
Ken jij je VOORmoeders?
Dit project is onderdeel van mijn VOORmoederproject: VOORmoeders in the picture. Eeuwenlang was het leven van de vrouw minderwaardig en stond het in dienst van de man. Daarom zijn in onze ‘vaderlandse’ geschiedenis vrouwen in het algemeen, en moeders in het bijzonder, vaak overschaduwd en verdwenen. Bijna niemand kent hun namen of geschiedenis. Door het leven van 10 vrouwen uit mijn eigen voormoedergeschiedenis zichtbaar te maken in diverse kunst- en educatieprojecten, wil ik een gezicht geven aan de ‘moederlandse’ geschiedenis. Ik hoop dat mijn project VOORMOEDERS het publiek inspireert, intrigeert en stimuleert om op zoek te gaan naar hun eigen VOORMOEDERS. Zodat zij dé plek in heden en verleden krijgen die hun toekomt.
Deze performance-installatie is tot stand gekomen met hulp van Rob Verwer. Het is de eerste keer gezien geweest tijdens de opening van de kunstroute ‘Kreislauf 2’. Een bijzonder kunstproject dat Museum Katharinenhof Kranenburg (DE) presenteerde in augustus, september en oktober 2020. Met 19 Kunstenaars uit Duitsland en Nederland die uitgenodigd waren werk te realiseren in het museum én in het oude centrum van Kranenburg, grensstadje vlakbij Nijmegen.